Bundan birkaç yıl önce Almanya Köln’de Arakanlı müslümanların yaşadıkları zulme çare aramak için bir sempozyum düzenlenmişti, biz de davetli olarak katılmıştık. Akademisyenlerin, araştırmacıların, devlet adamlarının konuşma yaptığı sempozyumda en dikkat çeken isimlerden biri Srebrenitsa Anneleri Derneği başkanı Munira Subasic olmuştu. Soykırım yaşayan Arakanlı müslümanların acılarını anlayabilmemizi sağlayacak soykırım yaşamış Boşnak bir anne. Munira Subasic Srebrenitsa anneleri için “yaşayan şehitler” ifadesini kullanır. Arakan neresi, Bosna Hersek neresi. Fakat dert ediniyorlar onlar da.

Yarın 11 Temmuz, Srebrenitsa soykırımının yıl dönümü. “Ölüm yürüyüşü” ismi verilen uzun bir yürüyüş sonucu Birleşmiş Milletler’in kendilerini güvenli bir yere yerleştireceği sözü verilen aileler, Sırpların BM’li askerlerle anlaşması sonucu bir günde katledildi. Bir günde tam 8372 insan. Ve bu insanların cesetleri iş makineleriyle birbirine karıştırılıp ülkenin dört bir yanına dağıtılıp toplu mezarlara gömüldüğü için ülkede hala ceset tespit etme çalışmaları sürüyor. Yarın da tören olacak, her yıl olduğu gibi, yeni tamamlanan naaşlar için Kuran’ı Kerim okunacak, dualar edilecek.

Avrupa’nın Kudüs’ü Bosna Hersek’in yakın geçmişte yaşadığı acı dolu günleri bu belgeselden başlayarak anlayabiliriz.

(1)

(2)